Συνέντευξη του Κ. Θεόδωρου Σκυλακάκη, Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών στον Αντώνη Κυρίκο.
Οι δομικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης, το «φως στο τούνελ» της οικονομικής κρίσης και οι επιπτώσεις της πανδημίας στην πορεία της ελληνικής οικονομίας.
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης σε μια αποκαλυπτική συνέντευξη στο grtraveller.
Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του προϋπολογισμού για το 2021;
Στον προϋπολογισμό του 2021 εκτιμούμε ότι θα υπάρξει αύξηση του ΑΕΠ κατά 4,8%, ενώ το πρωτογενές έλλειμμα θα φτάσει στο 3,88% του ΑΕΠ. Ειδικότερα, οι συνολικές δαπάνες του Προϋπολογισμού για το 2021 προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 67,2 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 2,1 δισ. ευρώ σε σχέση με το εκτιμώμενο ύψος τους για το 2020. Η μείωση αυτή οφείλεται στη συρρίκνωση κατά 5,7 δισ. ευρώ των δαπανών αντιμετώπισης της πανδημίας, λόγω της αναμενόμενης υποχώρησης του υγειονομικού φαινομένου, καθώς και στην εφάπαξ καταβολή ύψους 1,4 δισ. ευρώ για τα αναδρομικά των συνταξιούχων, που έλαβε χώρα το 2020.
Επίσης, προβλέπεται σημαντική αύξηση των εσόδων, κυρίως λόγω της προβλεπόμενης οικονομικής μεγέθυνσης και της αύξησης της απασχόλησης. Συγκεκριμένα, τα φορολογικά έσοδα του Προϋπολογισμού αναμένεται να ανέλθουν σε 47,8 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 3,6 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2020.
Στον προϋπολογισμό έχουν εγγραφεί και νέες παρεμβάσεις στήριξης της οικονομίας, μεταξύ των οποίων η μείωση κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, η αναστολή καταβολής Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα, η κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών από τον προϋπολογισμό και η επιδότηση 200 ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης μακροχρόνια ανέργου για περίοδο 6 μηνών, το πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ», που αφορά στην επιδότηση της πρώτης κατοικίας για δανειολήπτες και η επέκταση της μείωσης του ΦΠΑ και αναστολές τελών σε διάφορες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών κλάδων που πλήττονται από την πανδημία, έως τον Απρίλιο του 2021.
Το σύνολο των παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών του κορωνοϊού ανέρχεται στα 7 δισ. ευρώ και έχει προβλεφθεί να καλύψει αναμενόμενες δαπάνες από την επέκταση του μέτρου της επιστρεπτέας προκαταβολής, την επέκταση μέτρων στήριξης της απασχόλησης και του εισοδήματος και επιπλέον δαπάνες Υγείας, τους πρώτους μήνες του 2021. Η κατανομή μεταξύ των μέτρων στήριξης θα εξαρτηθεί από αντικειμενικά γεγονότα, όπως τις οικονομικές συνέπειες του δεύτερου κύματος της πανδημίας σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας και από τον αριθμό των δικαιούχων.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της πανδημίας και ιδιαίτερα του δεύτερου κύματος; Πόσο μεταβάλλονται οι προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας;
Η αλήθεια είναι ότι ο κρατικός προϋπολογισμός λειτούργησε σαν ανάχωμα στην ακραία και πρωτοφανή οικονομική πίεση που δημιούργησε η πανδημία. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας, αν δεν υπήρχαν τα μέτρα στήριξης, ύψους περίπου 24 δισ. ευρώ το 2020, η ύφεση δεν θα περιοριζόταν στο εκτιμώμενο 10,5%, αλλά θα έφθανε το 17,5% και θα ήταν η μεγαλύτερη της νεότερης ιστορίας.
Όσον αφορά στο ερώτημά σας για το 2ο κύμα της πανδημίας και το συνακόλουθο lockdown, είναι σαφές ότι και αυτό δημιουργεί επιπλέον πίεση στην οικονομία. Ένδειξη αυτής της πίεσης είναι η αλλαγή στις προβλέψεις μας για την ύφεση του 2020 και την ανάπτυξη του 2021. Να σας θυμίσω ότι τον Οκτώβριο η πρόβλεψη ήταν για ύφεση της τάξεως του 8-8,5%, και ανάπτυξη 7,5% το 2021, ενώ μετά το 2ο lockdown, η πρόβλεψη άλλαξε σε 10,5% ύφεση και 4,8% ανάπτυξη.
…τα χρήματα [του Ταμείου Ανάκαμψης] θα διατεθούν σε όσους θέλουν να κάνουν επενδύσεις, όχι σε εκείνουςπου θέλουν να πάρουν επιδοτήσεις.
Τι περιλαμβάνει το Σχέδιο Ανάκαμψης, ποιο είναι το οικονομικό του μέγεθος και τι στόχους έχει;
Σκοπός του Ταμείου Ανάκαμψης είναι η πραγματοποίηση δομικών μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων, μέσω ενός συνεκτικού σχεδίου, οι οποίες θα επιταχύνουν την οικονομική ανάκαμψη και, παράλληλα, θα συμβάλουν στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και στον εκσυγχρονισμό των λειτουργιών του κράτους, προς πράσινη και ψηφιακή κατεύθυνση.
Ειδικότερα για τη χώρα μας, η αναλογία άμεσης βοήθειας που αφορά σε τρέχουσες δαπάνες για την αντιμετώπιση του Covid-19, μέσω του προγράμματος Re-Act EU, ανέρχεται στα 2,3 δισ. ευρώ, ενώ το Πρόγραμμα του Ταμείου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης ανέρχεται στα 29 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 16,3 δισ. ευρώ προέρχονται από επιδοτήσεις και, μέχρι, 12,7 δισ. ευρώ από δάνεια. Πρόκειται για ένα τεράστιο πραγματικά ποσό που εξασφάλισε η κυβέρνηση στη σχετική διαπραγμάτευση και είναι ευθύνη μας να διατεθούν αυτά τα χρήματα με τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα.
Μεταξύ των επενδύσεων που θα πραγματοποιηθούν, περιλαμβάνονται χιλιάδες ιδιωτικές συγχρηματοδοτούμενες επενδύσεις που θα δημιουργήσουν εκατοντάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, δραστικές αλλαγές στο κράτος με την ψηφιοποίησή του -προπαντός στην εκπαίδευση, τη δικαιοσύνη και στους ελεγκτικούς μηχανισμούς που πολεμούν την παραοικονομία, καθώς και παρεμβάσεις ενίσχυσης και εκσυγχρονισμού του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Επιπλέον, θα υπάρχουν αρδευτικά και αντιπλημμυρικά έργα για να προετοιμασθούμε για την κλιματική αλλαγή, μεγάλα έργα, οδικά σιδηροδρομικά, λιμενικά κ.λπ., και ένα μεγάλο πρόγραμμα κατάρτισης με έμφαση σε ψηφιακές δεξιότητες.
Για να πετύχουμε το στόχο της ανάκαμψης και ανάταξης της οικονομίας, που είναι κυριολεκτικά εθνικός, απαιτείται εμπεριστατωμένος και ποιοτικός αρχικός σχεδιασμός (ήδη καταθέσαμε το σχετικό προσχέδιο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή), η διαφάνεια στην υλοποίηση και η συνεχής παρακολούθηση της πορείας των έργων. Και να γνωρίζουν όλοι ότι τα χρήματα θα διατεθούν σε όσους θέλουν να κάνουν επενδύσεις, όχι σε εκείνους που θέλουν να πάρουν επιδοτήσεις.
Ποιες είναι οι κινήσεις που σχεδιάζει η κυβέρνηση για την επανεκκίνηση της οικονομίας;
Οι δύο κυριότερες κινήσεις που σχεδιάζουμε για την επανεκκίνηση της οικονομίας είναι οι δράσεις που προβλέπονται στον Προϋπολογισμό του 2021 στις οποίες αναφέρθηκα ήδη και οι μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης. Σχετικά με το Ταμείο Ανάκαμψης, βρισκόμαστε ήδη σε συζητήσεις με την Κομισιόν και θα ξεκινήσουμε την προχρηματοδότηση των έργων από εθνικούς πόρους στις αρχές του 2021, λαμβάνοντας ένα λελογισμένο ρίσκο ώστε να κινηθεί – επανεκκινηθεί ταχύτερα η οικονομία.
Η πάταξη της φοροδιαφυγής απασχολεί όλες τις κυβερνήσεις. Με ποια μέτρα θα καταπολεμηθεί και πώς θα αυξηθεί η εισπραξιμότητα των φόρων;
Η πάταξη της φοροδιαφυγής είναι μία από τις κεντρικές προτεραιότητές μας ως κυβέρνηση. Και προς αυτόν το σκοπό θα συμβάλλει αποφασιστικά το Ταμείο Ανάκαμψης και οι μεταρρυθμίσεις που το συνοδεύουν. Κατά πρώτον, η φοροδιαφυγή και η εισφοροδιαφυγή θα καταστούν πολύ πιο δύσκολες, με τεχνικά μέσα. Με την εισαγωγή μιας νέας γενιάς ταμειακών μηχανών συνδεδεμένων online με την εφορία και με νέα συστήματα ελέγχου που θα αξιοποιούν τα μεγάλα δεδομένα (big data) και την τεχνητή νοημοσύνη, καθώς και με την εισαγωγή της ψηφιακής κάρτας εργασίας, με την οποία θα καταγράφεται επίσης άμεσα (online) ο χρόνος εργασίας. Επίσης, θα υπάρξουν νέα κίνητρα για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές και συνέχιση, μόλις οι δημοσιονομικές συνθήκες το επιτρέψουν, της μείωσης των φορολογικών συντελεστών, ώστε να μειώσουμε την υπερφορολόγηση που αποτελεί βασικό κίνητρο φοροδιαφυγής.
Η αλλαγή μοντέλου που επιδιώκουμε έχει ως κύριο στόχο τη στροφή σε μια πολύ πιο εξωστρεφή οικονομία, διεθνώς ανταγωνιστική, με πολύ μεγαλύτερο «άσπρο» μέρος, που χαρακτηρίζεται ταυτόχρονα από πολύ χαμηλότερους φόρους και εισφορές. Η μετάβαση αυτή είναι μια αλλαγή όχι μόνο οικονομική. Αλλάζει θεμελιωδώς τεχνολογίες, νοοτροπίες και θεσμούς. Και συνδυάζει οικονομική αποτελεσματικότητα με κοινωνική δικαιοσύνη.
…μέχρι να δούμε την «πλάτη» της πανδημίας η συζήτηση για μόνιμα φορολογικά μέτρα δεν μπορεί ακόμα να γίνει.
Παραμένει η κυβέρνηση πιστή στο πρόγραμμά της για μείωση φόρων και εισφορών;
Η κυβέρνηση μένει πιστή ασφαλώς στο πρόγραμμά της, αλλά μέχρι να δούμε την «πλάτη» της πανδημίας η συζήτηση για μόνιμα φορολογικά μέτρα δεν μπορεί ακόμα να γίνει. Είναι αδύνατον να σχεδιάσεις μόνιμα μέτρα σε συνθήκες τέτοιας αβεβαιότητας, γιατί δεν έχεις τα δεδομένα για να κάνεις μακροχρόνιο δημοσιονομικό σχεδιασμό, αλλά και γιατί η ίδια η αβεβαιότητα ακυρώνει σε μεγάλο βαθμό τα κίνητρα τα οποία προσπαθείς να εισαγάγεις. Για το λόγο αυτό, αλλά και γιατί η ρήτρα γενικής διαφυγής της ΕΕ δεν περιλαμβάνει μόνιμα μέτρα, έχουμε ανακοινώσει τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και της εισφοράς αλληλεγγύης για τον ιδιωτικό τομέα μόνο για το 2021.
Η οικονομική ανάπτυξη έρχεται μέσα από την συνεργασία κράτους και ιδιωτικού τομέα;
Ασφαλώς. Και το Ταμείο Ανάκαμψης είναι ιδανική ευκαιρία για την ανάδειξη αυτής της συνεργασίας. Για το σκοπό αυτόν, τα χρήματα θα κινητροδοτήσουν χιλιάδες ιδιωτικές επενδύσεις, ενώ και τα δημόσια έργα θα πραγματοποιηθούν, όπου είναι δυνατόν, με μαζική κινητοποίηση ιδιωτικών πόρων μέσω συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ).
Υπάρχει φως στο τούνελ της οικονομικής κρίσης;
Προφανώς και υπάρχει, αρκεί να διαχειριστούμε τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης με σύνεση και σωφροσύνη και να διατηρηθεί η κουλτούρα πληρωμών εντός της χώρας και στη διάρκεια και μετά το πέρας της πανδημίας.
Είναι «ηλεκτρική καρέκλα» ή πρόκληση για έναν πολιτικό η διαχείριση της δημοσιονομικής πολιτικής;
Είναι μία πολύ βαριά ευθύνη, η οποία δεν αφορά μόνο στις τρέχουσες, αλλά και στις μελλοντικές εξελίξεις. Κι αυτό διότι μια αστοχία της δημοσιονομικής πολιτικής μπορεί να καταδιώκει έναν λαό για δεκαετίες. Κατ’ επέκταση, απαιτούνται περίσκεψη, σωφροσύνη και κατανόηση των αναγκών της κοινωνίας και της οικονομίας, τόσο στο παρόν, όσο και στο μέλλον.
Με τι σας αρέσει να ασχολείστε στον ελεύθερο χρόνο σας;
Με απλά πράγματα. Μου αρέσει να περπατάω στο βουνό με το σκύλο μου, να τρέχω – όσο βέβαια μου το επιτρέπει η ζωή που κάνω και η ηλικία μου -, να κολυμπάω και να μαγειρεύω, προπαντός για τα παιδιά, τα εγγόνια και τους φίλους μου. Μου αρέσει, επίσης, πολύ να διαβάζω. Το διάβασμα είναι διαχρονικά η μεγάλη μου αγάπη. Δυστυχώς, όμως, αυτόν τον καιρό λόγω δουλειάς την έχω παραμελήσει.
Οι δύο αγαπημένοι σας προορισμοί στην Ελλάδα και το εξωτερικό;
Στην Ελλάδα είναι το κτήμα μου στην Ηλεία και η Άσσος στην Κεφαλλονιά, η οποία δυστυχώς χτυπήθηκε πολύ από τον «Ιανό». Στο εξωτερικό, δύο είναι οι αγαπημένες μου πόλεις, από τις οποίες έχω πολλές αναμνήσεις. Η μία είναι το Λονδίνο, όπου έκανα το μεταπτυχιακό μου. Η άλλη είναι η Νέα Υόρκη, στην οποία ζει η οικογένεια του κουνιάδου μου και την έχουμε επισκεφθεί φιλοξενούμενοι, όταν τα παιδιά μου ήταν ακόμη μικρά και έχουμε περάσει εκεί μαγικά Χριστούγεννα…
