Ἐψές γεννήθηκε ὁ Χριστός
κι ὁ κόσμος δέν τό νοιώθει».
Κάλαντα Θράκης

Γιατί τά Χριστούγεννα ἔρχονται καί φεύγουν
χωρίς νά μειώσουν τίς ἀγωνίες μας,
τίς ἐντάσεις μας,
τήν ἐρημιά μας,
τίς αιτίες τῆς θλίψης μας;
Γιατί καί μετά τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ
τό σύμπαν παραμένει τόσο ἀφιλόξενο
καί τόσο ἔρημος ὁ κόσμος;
Ποιές πόρτες ἀφήσαμε ἀνοιχτές
καί μᾶς χτυποῦν τόσα ρεύματα;
Ἀπό ποῦ μπαίνει τόσο κρύο
καί δέν λέει ἡ ψυχή μας νά ζεσταθεῖ;
Ἀπό ποῦ μπαίνει τόσος φόβος
καί κατα-καταρρέει ἡ ψυχή μας;
Γιατί καί μετά τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ
ἡ κακία μας δέν μετριάζεται;
Γιατί καί μετά τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ
παραμένουμε τόσο ξένοι;
Γιατί ἡ ἀπόσταση ἀνάμεσά μας ὁλοένα καί μεγαλώνει;
Γιατί ἡ καρδιά μας συνεχίζει νά εἶναι σάν πέτρα;

Χριστούγεννα σημαίνει
πώς ἔχω γιά σένα μιά βαθιά συγγνώμη
καί μιά βαθιά ὁμολογία ὅτι
δέν ἔφταιγες μόνον ἐσύ
Εἶχα κι ἐγώ τό μερτικό μου
Ἔκανα κι ἐγώ τά δικά μου λάθη
Κι ἔχω κι ἐγώ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἀνθρώπων
τίς δικές μου εὐθύνες

Χριστούγεννα σημαίνει
πώς ψάχνω ἐσένα τόν ἐχθρό μου
Πού μέ σακάτεψες
Πού ἔγινες βαποράκι
καί μοῦ παραπλάνησες τά παιδιά
Χριστούγεννα σημαίνει
πώς κλαίω γιά τό κακό πού μοῦ ἔκανες
ἀλλά περισσότερο κλαίω
γιά τό κακό πού ἔκανες
Γιά τό κακό πού ἔπαθες
Γιά τό κακό πού χρεώθηκες
Γιά σένα δέομαι
-πού εἶσαι κι ἐσύ παιδί μιᾶς μάνας-
Γιά σένα περισσότερο κλαίω
πού κουβαλᾶς τόσους ἀθώους ἐπάνω σου

Χριστός γεννᾶται
από το βιβλίο της Μαρίας Μουρζά Προσανάμματα,
εκδόσεις εν εσόπτρω.

Η τραγωδία της εποχής μας αλλά και των περασμένων αιώνων έγκειται στην αδυναμία να γίνει αποδεκτή η Αποκάλυψη του Θεού στο αληθινό της Πνεύμα, στις αυθεντικές της διαστάσεις….

[Το μυστήριο της Χριστιανικής ζωής σελ 196- 197].
Αγίου Σωφρονίου Έσσεξ.

* Έχει άραγε το Ευαγγέλιο «πολιτική διάσταση»; … Κάθε διεθνής ή ταξική πάλη συνδέεται με τη βία: «Χτυπάτε τους εχθρούς». Η εντολή, όμως, του Χριστού λέει: «Αγαπάτε τους εχθρούς υμών»… Ας προχωρήσουμε βαθύτερα και ας δούμε την ιστορία των επαναστάσεων, τη γαλλική επανάσταση του 1789, την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων, τη Διακήρυξη των δικαιωμάτων του Ανθρώπου το Σύνταγμα, το Σύνθημα ‘ελευθερία ισότητα, αδελφοσύνη ‘…η ρωσική επανάσταση, με την ιδέα‘ της ελευθερίας του προσώπου, και μιας σειράς «ελευθεριών», είχε ως αποτέλεσμα τον ακόμη μεγαλύτερο εκβιασμό της προσωπικότητας του ανθρώπου και την καταστολή όλων των ελευθεριών που απαριθμήθηκαν..

Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ

Τα Χριστούγεννα ο Θεός γίνεται άνθρωπος. Στο ερώτημα: γιατί ο Θεός γίνεται άνθρωπος; Όλη η Ορθόδοξη πατερική θεολογία απαντά: Για να κάνει τον άνθρωπο Θεό. Η σάρκωση του Θεού φανερώνει τη μεγαλοσύνη και τη μοναδικότητα του ανθρώπου. Πόσο αξίζει ένας άνθρωπος; Τόσο, ώστε ο Θεός γίνεται άνθρωπος για χάρη του. Η Γέννηση του Χριστού είναι το μέτρο της ανθρώπινης αξίας. Εάν αφαιρέσουμε αυτό το μέτρο τότε ο άνθρωπος παραμένει ένα αντικείμενο.

Η ιστορία έχει αποδείξει ότι όσοι στο διάβα της είχαν στόχο τον Θεό, στην πραγματικότητα είχαν στόχο τον άνθρωπο. Η πίστη στο Χριστό πολεμήθηκε για να γκρεμίσει την αξία του ανθρώπου. Βλέπουμε στις μέρες μας τον ευτελισμό και την υποτίμηση του ανθρώπινου προσώπου. Οι απρόσωπες δυνάμεις της οικονομίας, της παραγωγής και της κατανάλωσης αχρήστευσαν τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος λογαριάζεται σαν καταναλωτική μονάδα, σαν ένα γρανάζι σε μια μηχανή. Ούτε η παιδεία μας σέβεται τον άνθρωπο. Στοχεύει στο μυαλό του ή στα χέρια του, αλλά όχι στην προσωπικότητα του και γι’ αυτό τα παιδιά μας την απορρίπτουν. Σκεπτόμαστε να τη συνδέσουμε με την παραγωγή τη στιγμή που την έχουμε αποσυνδέσει από την αγωγή.

Ο Υιός και Λόγος του Θεού προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση μας για να την θεραπεύσει. Τα Χριστούγεννα, στα άχραντα σπλάχνα της Θεοτόκου, η ανθρώπινη φύση μας μπολιάζεται [εμβολιάζεται], με το θεϊκό μπόλι. Η ελευθερία, ο σεβασμός η αγάπη ακόμη και προς τους εχθρούς, είναι οι καινούργιες επαγγελίες που αποκαλύπτει στον κουρασμένο άνθρωπο η Γέννηση του Χριστού. Η αγάπη αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της Χριστιανικής πίστης και μια από τις σημαντικότερες και πλέον πολύπλοκες έννοιες.

Οι άνθρωποι, όμως, βρήκαν κι έναν τρίτο δρόμο, που δεν είναι ούτε αγάπη για το Θεό, ούτε αγάπη για τον άνθρωπο. Είναι η αγάπη για τον εαυτό τους, η φιλαυτία. Η φιλαυτία είναι φράγμα, που τους χωρίζει από Θεό κι απ’ ανθρώπους και τους αφήνει εντελώς απομονωμένους.

‘ Όταν ο άνθρωπος αγαπά μόνο
τον εαυτό του, δεν αγαπά ούτε το Θεό,
ούτε το συνάνθρωπό του’

Δεν αγαπά ούτε τον άνθρωπο που κρύβει μέσα του. Αγαπά μόνο τις σκέψεις για τον εαυτό του, τη φαντασίωση του εαυτού του. Αν επρόκειτο ν’ αγαπήσει το μέσα άνθρωπο, θ’ αγαπούσε ταυτόχρονα και την εικόνα του Θεού που φέρει μέσα του και σύντομα θα κατέληγε ν’ αγαπά το Θεό και τον άνθρωπο, γιατί τότε θ’ αναζητούσε το Θεό και τον άνθρωπο στους άλλους ανθρώπους, ως αντικείμενα της αγάπης του.

Η πτώση του ανθρώπου δεν ήταν μια ηθική παράβαση, αλλά ένας οντολογικός ακρωτηριασμός της ανθρώπινης φύσεως. Ο πειρασμός του πρώτου ανθρώπου ήταν εάν θα θεωθεί δια της κοινωνίας του με τον Θεό ή αυτονομημένος από τον Θεό.

Μιλάμε για το προπατορικό αμάρτημα λησμονώντας, όμως, το ουσιαστικό περιεχόμενο της λέξεως αμαρτία.

‘Αμαρτάνω σημαίνει αποτυχαίνω, κάνω λάθος. Άρα, αμαρτία σημαίνει αποτυχία.’

Ποια, λοιπόν, είναι η αμαρτία, δηλαδή η αποτυχία, του πρώτου ανθρώπου; Ο Αδάμ επιχείρησε να γίνει Θεός, χωρίς τον Θεό, αλλά απέτυχε. Αντί να θεωθεί υπέταξε τη ζωή του στη φθορά, στον πόνο και τελικά στο θάνατο. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ο Θεός δεν δημιούργησε τίποτα από αυτά. Η φθορά, ο πόνος και ο θάνατος ήταν ανύπαρκτα στην κατάσταση της αρχέγονης δικαιοσύνης, δηλαδή στη ζωή προ της πτώσεως.

Η πτώση οδήγησε στην έκπτωση από την κοινωνία με τον Τριαδικό Θεό και στην οντολογική διαφθορά της ανθρώπινης φύσεως. Ο άνθρωπος επιχείρησε πολλές φορές μέσα στην ιστορία να υπερβεί τη θνητότητα του, αλλά ματαίως. Ο Θεάνθρωπος αποκαλύπτει ποιος είναι ο άνθρωπος. Φανερώνει ότι η αρχή του ανθρώπου είναι η αγάπη του Θεού και η πορεία του ανθρώπου δεν είναι προς το μηδέν και το πουθενά αλλά προς την θέωση του ανθρώπου και τη μετοχή του στη Βασιλεία του Θεού.

Τα Χριστούγεννα είναι μια εορτή της Εκκλησίας και δεν μπορούμε να τη ζήσουμε παρά μόνο στην Εκκλησία. Έξω από την Εκκλησία τα Χριστούγεννα δεν λένε τίποτα στον άνθρωπο. Τα Χριστούγεννα είναι το συγκλονιστικότερο γεγονός της ιστορίας. Η ιστορία τέμνεται στα δύο στην προς και μετά Χριστόν εποχή. Ζω μετά Χριστόν σημαίνει ότι ζω μαζί με το Χριστό. Τα μεγάλα γεγονότα ή τα καταλαβαίνουμε και επηρεάζουν τη ζωή μας ή δεν τα καταλαβαίνουμε και μας ξεπερνάνε και μένουμε στην πνευματική μας φτώχεια. Ζω βιωματικά τα Χριστούγεννα σημαίνει ότι τα ζω μέσα στην Εκκλησία.

‘Τα Χριστούγεννα δεν σημαίνουν κατανάλωση, αλλά σοβαρότητα και προβληματισμό’

Τα Χριστούγεννα για μια ακόμη φορά στέλνουν το μήνυμα σ’ ένα κόσμο που παραπαίει. Η σωτηρία του κόσμου και του ανθρώπου είναι έργο της αγάπης του Θεού και όχι των δικών μας ικανοτήτων. Η κένωση-ταπείνωση του Θεού είναι η μοναδική οδός για το σύγχρονο άνθρωπο για να βρει τον χαμένο εαυτό του και να συναντήσει αγαπητικά το συνάνθρωπο του.

+ Μακαριστός Μητροπολίτης
Σισανίου και Σιατίστης Παύλος Ιωάννου