Χριστούγεννα! Η γιορτή της αγάπης, της άκρας συγκατάβασης του Θεού προς τους ανθρώπους!
Για τη γέννηση του Χριστού μιλάει η Αγία Γραφή, μιλούν οι Πατέρες της Εκκλησίας, και οι θαυμάσιοι ΄Ύμνοι της. Αναλύουν το «Μέγα Μυστήριον» κατά θαυμαστό τρόπο και απευθύνονται στην καρδιά του ανθρώπου και κάνουν τον άνθρωπο, που με ταπείνωση πλησιάζει, να γίνεται μέτοχος του όλου γεγονότος. «Παιδίον εγεννήθη… και καλείται το όνομα αυτού, Μεγάλης Βουλής ΄Άγγελος, Θαυμαστός Σύμβουλος, Θεός Ισχυρός, Εξουσιαστής, ΄Άρχων Ειρήνης, Πατήρ του μέλλοντος αιώνος» (Προφήτης Ησαΐας). ’Επιστροφή στην χαμένη παραδείσια κατάσταση τής ειρήνης, δικαιοσύνης, αγάπης, προσδοκούσε η ανθρωπότητα. Γι’αυτό οι ιερές και μυθολογικές παραδόσεις όλων των αρχαίων λαών μιλούσαν για τον ερχόμενο Σωτήρα.
Οι Προφήτες τον προανήγγειλαν αλλά και άνδρες και γυναίκες του Εθνικού κόσμου, όπως το πιστοποιούν οι σωζόμενες μαρτυρίες. Ο Θεός, ως Πατέρας όλης της Ανθρωπότητας, καθοδηγούσε τα ΄Εθνη στην προσδοκία για την έλευση του Λυτρωτή παρηγορώντας τον άνθρωπο. Η προσδοκία του αναμενόμενου Μεσσία αποτελούσε τον κεντρικό άξονα όλης της αρχαίας περιόδου. Ιουδαίοι, ΄Έλληνες, Κινέζοι, Αιγύπτιοι, Πέρσες, Ινδοί και Ρωμαίοι περίμεναν τον ερχομό του Λυτρωτή Θεού με ανθρώπινη μορφή. Οι Κινέζοι, γράφει ο ΄Άγιος Νεκτάριος, πίστευαν ότι θα σταλεί από τον ουρανό ΄Αγιος ο οποίος θα εξουσιάζει γη και ουρανό. Ο σοφός Κομφούκιος (551-579 π.Χ.) προανήγγειλε στους πιστούς του: «Εγώ ο Κομφούκιος άκουσα να λέγεται ότι θα αναφανεί από τη Δύση ΄Αγιος άνθρωπος που θα ενεργεί θαυμαστά έργα. Θα σταλεί από τον ουρανό και θα εξουσιάσει όλη τη Γη». Οι Πέρσες επίσης περίμεναν μεγάλο Προφήτη τον οποίο ονόμαζαν Λόγο Θεού και Μεσίτη μεταξύ Θεού και ανθρώπων.
Πριν τη γέννηση του Χριστού ο μάντης Βαρλαάμ-επί εποχής Μωϋσέως- κατόπιν θεϊκού οράματος προφητεύει ότι «μέλλει να γεννηθεί άνθρωπος από το γένος των Ιουδαίων, ο οποίος θα κυριεύσει τον κόσμο. Εκείνοι που τον υμνούν θα υμνούνται, Α σ τ ρ ο θα α ν α τ ε ί λ λ ε ι και άνθρωπος θα γεννηθεί που θα συντρίψει τους βασιλείς που δεν θα τον προσκυνήσουν»2. Από τότε οι Πέρσες Μάντεις ανέμεναν εκείνο το φωτεινό άστρο, σημείο της γέννησης του αναμενόμενου βασιλιά. Μετά από 1300 χρόνια το λαμπρό αστέρι εμφανίζεται σύμφωνα με την προφητεία στον ουρανό και με βεβαιότητα οι τρεις Μάγοι το ακολουθούν μέχρι το σπήλαιο της Βηθλεέμ. Αλλά και στον αρχαίο ελληνικό κόσμο η θεανθώπινη προσδοκία εκδηλώνεται με έντονη ενάργεια. Στους ΄Έλληνες ό αναζητούμενος Λυτρωτής θα ερχόταν ως Θεάνθρωπος σωτήρας, γιατί μ’ αυτό τον τρόπο μπορεί να γίνει γνωστός ό Θεός από τον άνθρωπο: δηλαδή με την πραγματική ενανθρώπησή Του και την αύτοαποκάλυψή Του.
Στον Μύθο της Πανδώρας, γίνεται αναγωγή στο πρόσωπο της Εύας. Η περιέργεια και η επιθυμία οδηγούν την Πανδώρα να ανοίξει το κουτί που της χάρισαν οι θεοί ως γαμήλιο δώρο – παρά την προειδοποίηση τους να μην το ανοίξει ποτέ – αλλά η ανυπακοή την οδηγεί να ανοίξει το κουτί και ξεκινούν έτσι, σύμφωνα με τον μύθο, όλες οι κακίες στο ανθρώπινο γένος. Το μόνο που απέμεινε στο κουτί, στο βάθος του, ήταν η ελπίδα. Το ανθρώπινο γένος ενισχύθηκε με την ελπίδα της σωτηρίας του με την αναμονή του Λυτρωτού.
Στην Πολιτεία του Πλάτωνα3 περιέχεται μία προφητεία σχεδόν ισάξια μ’ αυτές των προφητών της Παλαιάς Διαθήκης. Ο Πλάτων προφητικά μιλώντας όπως ο Προφήτης Ησαίας λέει : «Ο δίκαιος θα απογυμνωθεί απ’ όλα εκτός της δικαιοσύνης, χωρίς να αδικήσει κανέναν θα δυσφημισθεί ως άδικος θα βασανισθεί για την δικαιοσύνη Του……… θα μείνει αμετακίνητος μέχρι θανάτου και ενώ θα είναι δίκαιος θα θεωρείτε άδικος… θα μαστιγωθεί, θα στρεβλωθεί, θα δεθεί, και τέλος θα καρφωθεί πάνω σε πάσσαλο».
Στο έργο Προμηθεύς Δεσμώτης του Αισχύλου, ο Προμηθέας όντας καθηλωμένος στον Καύκασο στον βράχο του μαρτυρίου, προλέγει ότι ο λυτρωτής του θα γεννηθεί από την παρθένο Ιώ και τον Θεό (στ.772, 834, 848) θα είναι δηλαδή υιός Θεού και υιός Παρθένου. Αυτός ο Θεάνθρωπος θα καταλύσει την εξουσία των παλαιών θεών και θα αφανίσει αυτούς και την δύναμή τους (908,920). Ο Ερμής τότε σταλμένος από τον Δία προαναγγέλλει στον Προμηθέα τα εξής: «μην περιμένεις να λυτρωθείς από τους πόνους προτού θεός πάρει τα πάθια τα δικά σου πάνω του και με τη θέλησή του κατέβει στον ‘Άδη τον ανήλιαγο, στους άφεγγους του Ταρτάρου βυθούς» (στ. 1041-1043). Ο Σωκράτης στην απολογία του αναφέρει τα ακόλουθα: «Θα μείνετε κοιμισμένοι σε όλη σας τη ζωή εάν δεν σας λυπηθεί ο Θεός να σας στείλει κάποιον άλλον» (Πλάτωνος, Απολογία Σωκράτους 18{31α}).
Προφητείες της Σίβυλλας –της ιέρειας του Απόλλωνα– σε χειρόγραφο που διασώζεται στο Άγιον Όρος στη Μονή Δοχειαρείου με την ονομασία «Υπόμνημα εις τον Άγιον Απόστολον Φίλιππον» αναφέρονται τα εξής για την έλευση του Χριστού : «Ύστερα από πολύ καιρό θα φθάσει κάποιος εις αυτήν την πολυδιηρημένην γη και θα γεννηθεί με σάρκαν αμόλυντον. Με ανεξάντλητα όρια ώς Θεότητα θα λυτρώσει τον άνθρωπον από την φθοράν των ανίατων παθών. Και θα τον φθονήσει άπιστος λαός και θα κρεμασθεί ψηλά ώς κατάδικος εις θάνατον. Όλα αυτά θα τα υποφέρει με πραότητα». Από διάφορες πηγές έχει διασταυρωθεί πώς τις προφητείες αυτές αλλά και άλλες –είτε της Σίβυλλας είτε άλλων σοφών Ελλήνων-χρησιμοποίησε η Αγία Αικατερίνη. Το 305 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Μαξιμίνο την δίωκε την Αγία ως χριστιανή και συγκέντρωσε τους σοφότερους της εποχής για να την μεταπείσουν. Η Αγία, πάνσοφη και σπουδαγμένη με την Ελληνική παιδεία, στην προσπάθειά της να αποδείξει ότι ο Χριστός είναι ο μοναδικός Θεός ανέφερε –μεταξύ άλλων- και τις προφητείες της Σίβυλλας οι οποίες διασώζονται στην Αγιορείτικη Μονή Διονυσίου και η οποία αναφέρει: «Σας προφητεύω έναν τρισυπόστατο Θεό στα ύψη εκτεινόμενο του οποίου ο αιώνιος Λόγος σε ανυποψίαστο κόρη θα κυοφορηθεί, όπως ακριβώς το φέρον φωτιά τόξο, το μέσον του κόσμου διαπερνώντας. Όλο τον κόσμο αφού επαναφέρει στην ζωή, και στον Πατέρα θα τον προσφέρει σαν δώρο. Μαρία θα είναι το όνομα αυτής». Για την έλευση του Σωτήρος Χριστού ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς (2ος αιώνας μ. Χ), στο έργο του Στρωματείς (5,13) δηλώνει απερίφραστα: «Ούκ οίμαι υπό Ελλήνων σαφέστερον προσμαρτυρήσεσθαι τόν Σωτήρα ημών» δηλαδή «δεν είναι δυνατόν, νομίζω, να προαναγγελθεί σαφέστερα από τους Έλληνες ό Σωτήρας μας».
Ο εβραϊκός λαός ζούσε επί αιώνες με την ολοζώντανη αυτή προσδοκία. Η Παλαιά Διαθήκη προσδιόριζε τον τόπο, τον τρόπο, και τον χρόνο τής γέννησης του Μεσσία. Ο θεόπνευστος Ιακώβ διακύρρητε ότι «Αυτόν θα αναμένουν όλα τα έθνη»4 και ό προφήτης Ησαΐας 800 χρόνια πριν την γέννηση του Χριστού προφήτευσε : «Καὶ ἐσύ, Βηθλεέμ, γῆ Ἰούδα, δὲν εἶσαι καθόλου μικρὴ ἀνάμεσα στοὺς ἡγεμόνες τοῦ Ἰούδα. Γιατὶ ἀπὸ σένα θὰ βγεῖ ἕνας ἄρχοντας, ποὺ θὰ κυβερνήσει τὸν λαό μου τὸν Ἰσραήλ» και «ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει, καὶ τέξεται υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ ᾿Εμμανουήλ».5 Ο Ρωμαίος ιστορικός Τάκιτος μαρτυρεί ότι όλοι οι λαοί στην εποχή του είχαν τα μάτια τους στραμμένα προς την Ιουδαία, με την ελπίδα ότι από εκεί θα έρθει ο προσδοκώμενος βασιλιάς.
Ο Βιργίλιος, Ρωμαίος ποιητής ερμήνευσε χρησμό των Σιβυλλών όπου αναγγέλλεται η έλευση του Βασιλέως τον οποίο όσοι θα αναγνώριζαν θα εσώζοντο. Στο βίο του Αυγούστου ο Ρωμαίος ιστορικός Σουϊτόνιος αναφέρει ότι είχε συμβεί κάποιο θαύμα δημοσίως στη Ρώμη κατά το οποίο αναγγέλθηκε πως η φύση εγκυμονούσε ένα μεγάλο πρόσωπο το οποίο θα γινόταν Βασιλεύς των Ρωμαίων. Και ότι η Γερουσία, επειδή φοβήθηκε εξέδωσε θέσπισμα που απαγόρευε εκείνον τον χρόνο την ανατροφή οποιουδήποτε αρσενικού παιδιού. Αυτό το θέσπισμα έμεινε ανεκτέλεστο στη Ρώμη. Εφαρμόστηκε δε μόνον από τον Ηρώδη, ο οποίος εθανάτωσε όλα τα άρρενα τέκνα, ακόμα και το δικό του, από φόβο μην εκθρονιστεί από τον προσδοκώμενο Βασιλέα. (Αγίου Νεκταρίου Χριστολογία, σελ.27).΄ Και ο Αύγουστος Καίσαρ όταν πήγε στους Δελφούς και ρώτησε το Μαντείο ποιος έμελλε να βασιλεύσει μετά από αυτόν, έλαβε προς απάντηση τον εξής χρησμό: «Εβραϊκό παιδί θα βασιλεύσει μετά από σένα. Εσύ αφού φύγεις από εδώ θα επισκεφθείς τον ΄Αδη». Επί αυτού του Αυγούστου εγεννήθη ο Κύριος Ημών Ιησούς Χριστός και η Εκκλησία ψάλλει: «Αυγούστου μοναρχήσαντος επί της γής η πολυαρχία ανθρώπων επαύσατο, και Σού ενανθρωπίσαντος εκ της αγνής η πολυθεΐα των Εθνών καταργήσεται». Στη μνήμη όλης της ανθρωπότητας, μετά την παρακοή των πρωτοπλάστων, ο Λόγος του Θεού δόθηκε ως υπόσχεση γεμάτη παρηγοριά και ελπίδα για τον ερχομό του Λυτρωτή: «Και έχθρα θήσω αναμέσον σου και αναμέσον της γυναικός ……Αυτός σου τηρήσει κεφαλήν και σύ τηρήσεις αυτού πτέρναν»6, δηλαδή, «Αυτός θα σου συντρίψει την κεφαλήν (με την Ανάστασή του) ενώ εσύ θα τον σταυρώσεις» .
• Αυτό είναι το Πρωτευαγγέλιον, η πρώτη καλή αγγελία για τη σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Μ΄ αυτό ενισχύθηκαν οι πρωτόπλαστοι και αυτήν την παρακαταθήκη άφησαν στους απογόνους τους.
ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
