Mία εμπειρία της αναγνώστριας Γιώτας Φλώρου
Πάνε αρκετά χρόνια που έχω να πατήσω το πόδι μου στα λιθόστρωτα της πλατείας του χωριού της γιαγιάς μου. Αν και έχω πάει μόλις δύο φορές στην ζωή μου, όταν ήμουν πολύ μικρή, εντούτοις, το μικρό ορεινό χωριό με τους ελάχιστους κατοίκους, που το ξέρουν μόνο οι καλά γνωρίζοντες έχει μείνει χαραγμένο στο μυαλό μου για πολλούς λόγους.
Το όνομα “Καλλονή” αντιπροσωπεύει απόλυτα το θέαμα που θα αντικρίσει ο επισκέπτης. Μόλις 29 χιλιόμετρα από τα Γρεβενά, σε υψόμετρο που ξεπερνά τα 1000 μέτρα, απλώνεται μπροστά σου ένας τόπος πανέμορφος, μέσα στο πράσινο, χτισμένος από τη μία άκρη του ως την άλλη με πέτρα, με τα κτίσματα να μην έχουν χάσει την γοητεία της πέτρινης παραδοσιακής αρχιτεκτονικής τους που οφείλεται στην μαστοριά των ντόπιων τεχνιτών.
Η Καλλονή έχει την δική της σελίδα στην ιστορία του τόπου μας, όπως, εξάλλου, και όλες οι περιοχές στην Ελλάδα. Το χωριό ονομαζόταν αρχικά Λούντζι ενώ το 1926 πήρε την ονομασία που έχει τώρα. Ο πρώτος οικισμός στην περιοχή δημιουργήθηκε περίπου το 1700 από επτά οικογένειες που έψαχναν ένα μέρος καλά κρυμμένο ώστε να αποφύγουν τις επιθέσεις των Τουρκαλαβανών. Τον 18ο αιώνα το χωριό καταστράφηκε από τους Τούρκους. Το 1912, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων απελευθερώθηκε. Στις αρχές του 20ου αιώνα παρατηρείται μεγάλη μετανάστευση στην Αμερική. Οι περισσότεροι κάτοικοι πηγαίνουν στην πολιτεία του Νιου Χαμσάιρ. Φυσικά, δεν ξεχνάνε την πατρίδα και δημιουργούν αδελφότητες που έχουν ως σκοπό την συλλογή χρημάτων.
Οι κάτοικοι ασχολούνταν παραδοσιακά με τη γεωργία και την κτηνοτροφία ενώ κάποιοι άλλοι ήταν επιδέξιοι μάστορες της πέτρας, οι λεγόμενοι καλφάδες. Μάλιστα, λέγεται πως ήταν τόσο ταλαντούχοι που η δουλειά τους έγινε γνωστή πέρα από τα στενά όρια του χωριού. Έτσι, σχημάτιζαν ομάδες οι οποίες έφευγαν την άνοιξη για να πάνε να δουλέψουν και επέστρεφαν στο χωριό τον Δεκέμβριο.
Ήταν αυτοί οι μάστορες που έφτιαξαν στο χωριό τα υπέροχα πέτρινα κτίσματα που σώζονται μέχρι και σήμερα. Τα κύρια χαρακτηριστικά των κτισμάτων είναι αυτά που συναντώνται σε όλη την εποχή του Βοΐου. Είναι διώροφα με πελεκημένα αγκωνάρια, μικρά παράθυρα, που προφυλάσσονται με σταυρωτές σιδεριές, με πελεκημένες πέτρινες κολώνες που οριοθετούν την είσοδο του σπιτιού και πέτρινα τζάκια. Δείγματα της εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής αποτελούν το διώροφο σχολείο, χτισμένο το 1914 και η εκκλησία του Αγ. Νικολάου, κτισμένη το 1864. Το 1978, το Υπουργείο Πολιτισμού αναγνωρίζει την ομορφιά της περιοχής και τον μοναδικό αρχιτεκτονικό του σχεδιασμό και την ανακηρύσσει παραδοσιακό και διατηρητέο οικισμό, που είναι ο μοναδικός στο Νομό Γρεβενών.
Εδώ και αρκετά χρόνια το χωριό έχει ερημώσει. Το χειμώνα μένουν εκεί κάτοικοι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ωστόσο, το καλοκαίρι το χωριό παίρνει ξανά ζωή με τον πληθυσμό του να αυξάνεται. Η κορύφωση των επισκέψεων σημειώνεται γύρω στις 20 Ιουλίου. Τότε είναι που το χωριό γιορτάζει με κατάνυξη, λαμπρότητα και ένα ιδιαίτερο γλέντι που γίνεται στην κεντρική πλατεία τον Προφήτη Ηλία. Είναι τότε που το παρελθόν ξαναζωντανεύει έστω και για λίγο και οι αιώνιες πέτρες «χαμογελούν» και γλεντούν μαζί με τους ανθρώπους….
(Οι φωτογραφίες είναι από την ομάδα στο Facebook “Καλλονή Γρεβενών”)
