Για την καταξιωμένη και ταλαντούχα πιανίστα Λυδία Ιατράκη, οι νότες είναι οι αχώριστοι σύντροφοι, συνοδοιπόροι στα ταξίδια της – από τη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής και τις μεγάλες αίθουσες του εξωτερικού, μέχρι τα απόμακρα μέρη της Ελλάδας όπου οραματίζεται να μυήσει εθελοντικά τα παιδιά στη μουσική. Μας μιλά για τις υψηλού επιπέδου σπουδές της στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, για τα πρόσωπα που καθόρισαν το ύφος και την οπτική της και για την ευγνωμοσύνη που νιώθει για τις εμπειρίες της – για την ίδια τη μουσική.
Ως πιανίστα με διεθνή εμπειρία, πώς αντιλαμβάνεστε τη μουσική ως συνοδοιπόρο στα ταξίδια σας; Υπάρχει κάποιο μουσικό κομμάτι που συνδέετε με συγκεκριμένο προορισμό;
Είναι ακριβώς όπως το λες, “συνοδοιπόρος“. Είναι η παρέα σου η μουσική. Είναι για μένα από τα πιο όμορφα πράγματα το να έχεις και παρέα τη μουσική αλλά και να ταξιδεύεις με αφορμή τη μουσική. Πάντα, όταν έφτιαχνα τη βαλίτσα μου, το πρώτο και τελευταίο που ήθελα να βεβαιωθώ ότι έχω μέσα ήταν οι νότες μου. Αν είχα ξεχάσει ακόμη και το κινητό μου θα έβρισκα μία λύση. Οι νότες όμως ήτανε αναντικατάστατες. Εννοείται ότι στη δουλειά μας είναι δεδομένο να μαθαίνουμε απέξω τις παρτιτούρες, όμως πάντα νοιώθεις ότι φεύγεις και κάτι σου λείπει αν δεν έχεις τις νότες σου.
Στο ντεμπούτο σας με την Αθηναϊκή Συμφωνική Ορχήστρα Νέων ερμηνεύσατε έργα του Μότσαρτ. Πώς βιώσατε αυτή την εμπειρία και τι σημαίνει για εσάς η μουσική του Μότσαρτ;
Λοιπόν, αν μου ζητούσες να ξεχωρίσω μία στιγμή σε όλη τη ζωή νομίζω, νομίζω ότι ήταν εκείνη η περίοδος. Θυμάμαι τις πρόβες, θυμάμαι το άγχος, την αγωνία να πάνε όλα καλά. Θυμάμαι ότι πήγαινα σε χώρους που δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα μπω ως μουσικός. Στο Μέγαρο Μουσικής να κάνω πρόβα, στην ΕΡΤ να παίζουμε με τον υπέροχό μας τον μαέστρο, τον Παύλο Σεργίου και όλα τα παιδιά της συμφωνικής, τα οποία ευχαριστώ τόσο πολύ. Θυμάμαι ότι ήταν μια περίοδος που θα μπορούσα να την χαρακτηρίσω πλήρη. Αυτή είναι η λέξη. Έζησα την απόλυτη πληρότητα.
‘Είμαι ευγνώμων για όλες τις εμπειρίες
που έχω ζήσει μέχρι στιγμής.’
Έχετε σπουδάσει και ζήσει σε διαφορετικές χώρες. Πώς επηρέασαν αυτές οι πολιτισμικές εμπειρίες την ερμηνευτική σας προσέγγιση;
Θεωρώ ότι είχα τη δυνατότητα και την ευκαιρία να εκτεθώ σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα. Όσο έζησα στη Σκωτία για δύο χρόνια, όπου έκανα το μεταπτυχιακό μου ως υπότροφος στη Βασιλική Ακαδημία, αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι η άρτια τεχνική των Κινέζων και η βαθιά εκφραστικότητα των Ρώσων. Από τους καθηγητές μου εκεί ξεχωρίζω τον Άαρον Σορ, ο οποίος μου άλλαξε την οπτική μου ως προς το τεχνικό κομμάτι, δηλαδή την αρτιότητα, την ταχύτητα, την καθαρότητα. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι τότε μελετούσα το δεύτερο κονσέρτο του Σοπέν για πιάνο και ορχήστρα και όσοι το έχουν παίξει ξέρουν ότι έχει ένα πολύ δύσκολο μέρος, μεταξύ άλλων, στο φινάλε του. Θυμάμαι να τον ρωτάω “how is this possible?” [πώς μπορώ να το καταφέρω;] και μου απαντάει “practice until you play it, don’t accept “no” as an answer.” [Κάνε εξάσκηση μέχρι να το καταφέρεις, μην δεχθείς όχι για απάντηση]. Αυτή η φράση του, να μην δέχομαι το “όχι” με άλλαξε και από τότε αυτή τη φιλοσοφία την έφαρμόζω σε οτιδήποτε πιο τεχνικό έρθει μπροστά μου σε έργο. Από τις σπουδές μου στο Αμερικάνικο Κολλέγιο, δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ στην πιο αγαπημένη μου δασκάλα, τη γυναίκα που καθόρισε σε μεγάλο βαθμό τη μουσική μου ζωή, την Τατιάνα Παπαγεωργίου. Την αγαπώ πάρα πολύ, την εκτιμώ, τη θαυμάζω.
Ποια είναι η σημασία της μουσικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα σήμερα και πώς βλέπετε το μέλλον των νέων μουσικών στη χώρα;
Το πιο σημαντικό για ένα παιδί που ξεκινάει τη μουσική είναι ο δάσκαλος. Είχα την ευλογία να έχω, όπως είπα πριν, την πολύ σπουδαία Τατιάνα Παπαγεωργίου και εκείνη μου χάρισε ουσιαστικά το πιο σημαντικό συστατικό της επιτυχίας, την καθοδήγηση και την έμπνευση. Για μένα είναι πάρα πολύ σημαντικό το κράτος να προσπαθήσει με κάποιον τρόπο να στηρίξει όχι μόνο τη μουσική, γενικά τις τέχνες ξεκινώντας από τα σχολεία. Τις υποδομές, τους δασκάλους. Να δώσει στα παιδιά κίνητρο να μάθουν ένα όργανο και να εκτεθούν παραπάνω στη μουσική.
Παράλληλα οι γονείς να προσπαθούν να εκθέτουν όλο και περισσότερο τα παιδιά τους στη μουσική, είτε με συναυλίες, με παρακολούθηση ενός φεστιβάλ, ακόμα και με το να βάζουν μια όμορφη μουσική να παίζει στο σπίτι.
Πώς προετοιμάζεστε ψυχολογικά και τεχνικά πριν από μια συναυλία σε νέο περιβάλλον ή χώρα;
Μετά από χρόνια καταλαβαίνεις τελικά τι αποδίδει καλύτερα και τι σου ταιριάζει καλύτερα. Αυτά τα μυστικά τα μαθαίνω από τώρα στους μαθητές μου: πολύ ηρεμία, πάρα πολύ πνευματική διεργασία και προσευχή.
‘Είναι για μένα από τα πιο όμορφα πράγματα
το να έχεις και παρέα τη μουσική
αλλά και να ταξιδεύεις με αφορμή τη μουσική.’
Έχετε συμμετάσχει σε masterclasses με διεθνώς αναγνωρισμένους πιανίστες. Ποια ήταν η πιο καθοριστική στιγμή ή συμβουλή που λάβατε;
Μια ξεχωριστή στιγμή ήταν όταν πήγα στο Mozarteum στο Σάλτσμπουργκ και έκανα δύο εβδομάδες ένα πολύ ενδιαφέρον masterclass. Ήταν ουσιαστικά η πρώτη φορά που εκτέθηκα σε παγκόσμιο επίπεδο ως νέα πιανίστα τότε. Ήρθα σε επαφή με τον υγιή ανταγωνισμό με διάφορους άλλους πιανίστες από όλο τον κόσμο και είδα τι μπορώ να κάνω, τι δεν μπορώ να κάνω, τι θέλω να φτάσω και τι δεν θέλω να φτάσω.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας και πώς ονειρεύεστε τη συνέχεια της μουσικής σας πορείας;
Είμαι ευγνώμων για όλες τις εμπειρίες που έχω ζήσει μέχρι στιγμής. Η αγάπη μου για τη διδασκαλία που αποτελεί αναπόσπαστο πλέον κομμάτι της ζωής μου αλλά και η αγάπη μου για την επαρχία στην Ελλάδα και τα όμορφα μας νησιά με ώθησαν να οραματιστώ έναν κύκλο σεμιναρίων πιάνου, τα οποία θα απευθύνονται αποκλειστικά στην επαρχία και σε πιο απόμακρα μέρη στην Ελλάδα, στα οποία δυστυχώς τα παιδιά δεν έχουν τόσες ευκαιρίες όσο στις μεγάλες πόλεις. Στο πλαίσιο του εθελοντισμού θα πηγαίνω και θα κάνω αυτά τα μαθήματα σε παιδιά όλων των ηλικιών και όλων των επιπέδων και θα προσπαθήσω έτσι να τα μυήσω σε ό,τι εγώ θεωρώ ότι μου έδωσε έμπνευση και σε μικρότερη ηλικία αλλά και τώρα. Το επόμενό μου ρεσιτάλ θα πραγματοποιηθεί στο Μέγαρο Μουσικής, στις 3 Νοέμβρη, στα πλαίσια των 100 χρόνων από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη.
